صورت‌بندی تطورات کلام سیاسی در دوره جمهوری اسلامی(با تأکید بر حوزه علمیه قم)؛ به مناسبت برگزاری همایش یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم

علی آقاجانی (هیئت علمی گروه علوم سیاسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه): مقاله با هدف صورت بندی مفید از تاریخ ادوار کلام سیاسی، در پی پاسخ به سوال اصلی است که که چه دوره بندی از جریانات تاریخی کلام سیاسی شیعه به ویژه در دوره معاصر و به خصوص در جمهوری اسلامی و حوزه علمیه قم می توان ارایه کرد. فرضیه با روش تحلیلی بر آن است که ادوار تاریخی کلام سیاسی ذیل تاریخ عمومی دانش کلام قابل رصد است که در کل چهار دوره عام با زیر دوره های احتمالی دوره 1301 (تأسیس حوزه علمیه قم) تا 1360، دوره 1360 تا 1368، دوره 1368 تا 1384، دوره 1384 تاکنون می توان بر شمرد که در دوره معاصر به شدت تحت تاثیر تحولات ذهنی و عینی مرتبط با ظهور مدرنیته است و جمهوری اسلامی از بدو تاسیس تا کنون هم به صورت کنشی و هم واکنشی نقش محوری در تحولات کلامی سیاسی دارد. سیر تطور و مقایسه ادوار را در دو حوزه می‌توان پی گرفت. سیر تطور موضوعات مورد مناقشه، سیر تطور جریان‌های سیاسی در نسبت با موضوعات مورد مناقشه. در سیر تطور موضوعات مورد مناقشه در برخی موارد موضوعاتی در هر چهار دوره مورد نظر پژوهش هم چنان مورد مناقشه و بحث کلامی اند. مانند نقش مردم در مشروعیت حکومت یا بحث ولایت فقیه که در هر چهار دوره مطرحند. برخی در سه دوره مطرح است مانند آزادی در اسلام که در دوره‌های اول، سوم و چهارم مورد بحت است. برخی نیز در یک یا دو دوره مورد مناقشه و معرکه آراست. مانند بحث حقوق بشر که در یک دوره مورد توجه ویژه است. البته در دوره پسین نیز مورد توجه است اما شدتی ندارد. یا ابعاد سیاسی توحید که تنها در دوره تأسیس ادبیات خاص خود را داراست.

مطلب در سایت اصلی

آخرین اخبار